แสงทองแห่งสุโขทัย สู่มหานคร: พระพุทธมหาสุวรรณปฏิมากรกับการเดินทางข้ามศตวรรษ

ในใจกลางกรุงเทพมหานคร มีวัดเก่าแก่ที่ซ่อนหนึ่งในสุดยอดศิลปวัตถุของโลกเอาไว้ วัดแห่งนี้คือ วัดไตรมิตรวิทยารามวรวิหาร พระอารามหลวงชั้นโท ที่เคยเป็นเพียงวัดเล็กๆ ในนาม “วัดสามจีนใต้” ซึ่งตั้งขึ้นจากศรัทธาของชาวจีนสามคน แต่กลับกลายเป็นสถานที่ประดิษฐานของพระพุทธรูปทองคำองค์ใหญ่ที่สุดในโลก—พระพุทธมหาสุวรรณปฏิมากร

พระพุทธรูปองค์นี้มีที่มาอันลึกซึ้ง ย้อนกลับไปถึงยุคทองของศิลปะสุโขทัย เชื่อกันว่า พ่อขุนรามคำแหงมหาราช โปรดให้หล่อขึ้นในราวพุทธศตวรรษที่ 19 เพื่อประดิษฐานในพระวิหารหลวงกลางเมืองสุโขทัย ดังปรากฏในศิลาจารึกหลักที่ 1 ซึ่งกล่าวถึง “พระพุทธรูปทอง” ไว้ว่า “กลางเมืองสุโขทัยนี้มีพิหาร มีพระพุทธรูปทอง มีพระอัฏฐารส มีพระพุทธรูป มีพระพุทธรูปอันใหญ่ มีพระพุทธรูปอันงาม”

เมื่อกรุงสุโขทัยกลายเป็นเมืองขึ้นของอยุธยาใน พ.ศ. 1920 พระพุทธรูปองค์นี้จึงเริ่มต้น “การเดินทางข้ามศตวรรษ” ผ่านหลากเหตุการณ์ทางประวัติศาสตร์ จนมาสิ้นสุดในกรุงเทพฯ บางตำนานเชื่อว่าถูกอัญเชิญลงมาระหว่างรัชสมัยรัชกาลที่ 1 หรือรัชกาลที่ 3 ก่อนจะถูกปิดทับด้วยปูนเพื่อซ่อนทองคำภายใน ไม่ว่าจะด้วยเหตุผลจากภัยสงคราม หรือความกลัวว่าจะถูกหลอมทองในยุคเสียกรุง—พระองค์ก็ถูกปิดซ่อนจนไม่มีใครล่วงรู้ความจริง

จนกระทั่งวันที่ 25 พฤกษภาคม 2498 ขณะมีการเคลื่อนย้ายองค์พระขึ้นประดิษฐานในวิหารหลังใหม่ของวัดไตรมิตร ปูนที่พอกไว้กลับแตกออกโดยบังเอิญ เผยให้เห็นแสงทองอร่ามใต้พื้นผิวปูนซึ่งเป็นทองคำทั้งองค์ และยังพบกลไก “กุญแจกล” ที่ใช้ถอดองค์พระได้ถึง 9 ส่วน—เป็นหลักฐานของภูมิปัญญาช่างหล่อในอดีต

ต่อมา พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชได้พระราชทานนามว่า “พระพุทธมหาสุวรรณปฏิมากร” องค์พระจึงไม่เพียงแต่เป็นพุทธศิลป์อันวิจิตร หากยังเป็นสัญลักษณ์ของความศรัทธา ความงาม และความลึกซึ้งของประวัติศาสตร์ไทย

พระองค์นี้ได้รับการประดิษฐานถาวร ณ พระมหามณฑปเฉลิมพระเกียรติ 80 พรรษา ซึ่งวัดไตรมิตรจัดสร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2548 พร้อมจัดงานสมโภชอย่างยิ่งใหญ่ในช่วงปลายปี พ.ศ. 2552 ถึงต้นปี 2553

จากดินแดนแห่งอารยธรรมโบราณ สู่มหานครหลวง—แสงทองแห่งสุโขทัย ยังเจิดจ้าอยู่ในปัจจุบัน ไม่เพียงในรูปลักษณ์แห่งทองคำ แต่ในจิตวิญญาณที่สะท้อนความเป็นไทยอย่างแท้จริง

พระคาถาบูชาพระพุทธมหาสุวรรณปฏิมากร (หลวงพ่อทองคำสุโขทัยไตรมิตร)

นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมา สัมพุทธัสสะ (๓ ครั้ง)

อิ สวา สุ สวา สุ อิ สุ สวา อิ พุทธปิติอิ นะชาลีติ ประสิทธิ เม

นะโม เม สัพพะพุทธานัง        อุปปันนานัง มะเหสินัง

ตัณหังกะโร มะหาวีโร            เมธังกะโร มะหายะโส

สะระณังกะโร โลกะหิโต         ทีปังกะโร ชุตินธะโร

โกณทัญโญ ชะนะปาโมกโข   มังคะโค ปุริสาสะโภ

สุมะโน สุมะโน ธีโร                เรวะโต ระติวัฑฒะโน

โสภิโต คุณะสัมปันโน            อะโนมะทัสสี ชะนุตตะโม

ปะทุโม โลกะปัชโชโต             นาระโท วะระสาระถี

ปะทุมุตตะโร สัตตะสาโร        สุเมโธ อัปปะฏิปุคคะโล

สุชาโต สัพพะโลกัคโค           ปิยะทัสสี นะราสะโภ

อัตถะทัสสี การุณิโก               ธัมมะทัสสี ตะโมนุโท

สิทธัตโถ อะสะโม โลเก          ติสโส จะ วะทะตัง วะโร

ปุสโส จะ วะระโท พุทโธ         วิปัสสี จะ อะนูปะโม

สิขี สัพพะหิโต สัตถา             เวสสะภู สุขะทายะโก

กะกุสันโธ สัตถะวาโห            โกนาคะมะโน ระณัญชะโฆ

กัสสะโป สิริสัมปันโน              โคตะโม สักยะปุงคะโวต

ขอบคุณข้อมูลอ้างอิงจาก

• สื่อสิ่งพิมพ์เพื่อแจกเป็นธรรมทาน โดยครอบครัวปิลันธน์โอวาท